Bruce LaBruce, filozof pornografii: „Pornografia może być sztuką”

Justin Stewart (Toronto, 61) nie odkrył seksu wkradając się do kina z kategorią X jako nastolatek ani nie przeglądając pod kołdrą magazynu Playboy . Stewart, lepiej znany jako Bruce LaBruce , odkrył seks w bardziej poetycki i literacki sposób. „W latach 70., kiedy byłem dzieckiem, moi bracia byli już na studiach i przynosili do domu książki takie jak Zwrotnik Raka Henry'ego Millera czy Nagi Lunch Williama Burroughsa. Lubiłem je kraść, żeby czytać najbardziej obsceniczne fragmenty” — wspomina transgresywny filmowiec, fotograf i pisarz w rozmowie telefonicznej z EL PAÍS. „Zawsze miałem bardzo makabryczne zainteresowanie seksem” — dodaje LaBruce, znany na całym świecie ze swoich filmów i zdjęć gorn , połączenia gore i pornografii.

LaBruce twierdzi, że pornografia , podobnie jak masturbacja, to coś, czemu oddaje się niemal każdy, ale nikt nie chce o tym rozmawiać. On z kolei spędził ponad 40 lat budując swoją osobowość, karierę artystyczną i dorobek wyłącznie o tematyce pornograficznej. Mówi otwarcie o seksie i swoim życiu seksualnym. Co więcej, zawsze chętnie dzieli się szczegółami. „Dorastałem na małej farmie, otoczony zwierzętami. Mój ojciec był rolnikiem, który hodował i polował. Dorastałem więc, patrząc, jak zabija zwierzęta i je rozmnaża. Mieliśmy ogromnego byka. Spędziłem dzieciństwo, patrząc, jak ten byk pieprzy się swoim ogromnym penisem. To było dość pornograficzne” – mówi. To może tłumaczyć dużą dawkę przemocy i dosadnego seksu w jego twórczości, będącej połączeniem niezależnych technik filmowych i gejowskiej pornografii, w której pełno jest marginalizowanych postaci, takich jak skinheadzi , punki i sadomasochiści.

Kanadyjski artysta traktuje pornografię jako narzędzie analizy i krytyki społecznej. Obecnie publikuje w Hiszpanii swoje „Porno Diaries. How to Succeed in Hardcore Without Even Trying” (Editorial Cántico), zbiór krótkich tekstów, w których zastanawia się nad jawnym przedstawianiem płci i tożsamości queer oraz ich związkiem z polityką i kapitalizmem.

Cała jego twórczość balansuje na granicy między sztuką — jego prace były wystawiane i są częścią kolekcji MoMA w Nowym Jorku — i marginalizacją — jego film fabularny LA Zombie został zakazany w Australii w 2010 roku — między kontrowersją — Otto, or Up With Dead People był jednym z najbardziej kontrowersyjnych filmów na festiwalach filmowych Sundance i Berlin w 2008 roku — i skandalem — jego wystawa fotograficzna Obscenity została zaatakowana koktajlami Mołotowa w Madrycie w 2012 roku. On, który definiuje się jako radykalny lewicowiec, queerowy marksistowski punk, zawsze czuł się komfortowo z dualizmem i prowokacją. Wiek go nie oswoił. Jego najnowszy film, The Visitor , powraca i składa hołd Teorematowi Pasoliniego z 1968 roku, który zagłębia się w dom mieszczańskiej rodziny wstrząśniętej przybyciem tajemniczego gościa. W jego wersji uchodźca jest tym, który dosłownie wywraca bogatą rodzinę do góry nogami.

Pytanie: Całe życie twierdzisz, że pornografia może być aktem politycznym, formą protestu. Jak to możliwe?

Odpowiedź: Dla mnie pornografia jest polityczna, ponieważ początkowo używałem jej, aby zwrócić uwagę na to, co znaczy być gejem i queer . Homofobiczna prawica jest bardzo szczera w tym, że nas nienawidzi. Nie ukrywają tego. A lewica jest tolerancyjna wobec gejów, dopóki zachowujemy się odpowiednio i nie wywołujemy skandali ani nie jesteśmy radykalni seksualnie. Zacząłem kręcić filmy jako formę protestu przeciwko tym dwóm tendencjom. Zaczynałem na scenie punkowej, bardzo radykalnej lewicy. Nawet w tej scenie było dużo homofobii i mizoginii. Moje przyjaciółki i ja zaczęłyśmy kręcić filmy skupione na kobietach, gejach i queer . Pokazaliśmy seks homoseksualny jako wyzwanie, z jednym założeniem: jeśli jesteś tak postępowy i wywrotowy, powinieneś być w stanie obejrzeć trochę seksu analnego.

P. W Porno Diaries mówisz, że już nie oglądasz porno.

A: Cóż, chyba powinienem się poprawić. Oglądam porno, ale go nie śledzę. Nie wiem, kto jest najnowszym gwiazdorem, ani nie jestem na bieżąco z najnowszymi wiadomościami z branży. Nie subskrybuję też stron z pornografią. Konsumuję pornografię codziennie, traktując ją jako element mojego życia seksualnego, choć czerpię inspirację również z innych obrazów. Na przykład nienawidzę sportu. Mam to wspólnego z Johnem Watersem . Ale jeśli oglądam jakiś sport w telewizji, traktuję go jak pornografię. Inspirację czerpię również z kina głównego nurtu , takiego jak filmy Larsa von Triera , a nawet pokazy mody. Wszystko może być pornografią, jeśli się na to zdecydujesz.

P: Pornografia jest teraz znormalizowana. Jest wszędzie: w reklamach, w mediach społecznościowych, w teledyskach. Czy to pozytywne, czy negatywne?

A. To jest zarówno pozytywne, jak i negatywne. We współczesnym świecie panuje duża schizofrenia w odniesieniu do seksu, pornografii i obrazów o charakterze erotycznym. Widać to wyraźnie w modzie. Teraz styl gwiazd jest pod silnym wpływem striptizerek i prostytutek. Wielkie marki przejęły tę marginalizowaną estetykę, a gwiazdy noszą jak najmniej ubrań. Z drugiej strony, te same gwiazdy deklarują, że nie chcą grać scen seksu ani być seksualnie uprzedmiotawiane. Nowa fala purytanizmu ogarnia całą kulturę, nawet wśród młodych ludzi. Istnieje ruch antyseksualny, antyseksualny, a jednocześnie pornografia przejęła wszystko: modę, popkulturę, seriale telewizyjne...

P. Czy w tym hiperseksualizowanym społeczeństwie uprawiamy więcej czy mniej seksu?

A. Wszyscy mówią, że nowe pokolenia są mniej seksualne lub mniej zainteresowane seksem. Myślę, że bardziej boją się intymności niż seksu. Istnieje również niepokojąca, niemal biblijna, konserwatywna tendencja, która głosi, że seks powinien być uprawiany wyłącznie w celu reprodukcji. Już wiemy, do czego to prowadzi: do tego, że więcej mężczyzn będzie wynajmować prostytutki. A raczej, że więcej mężczyzn będzie płacić innym mężczyznom za seks.

P. Twierdzisz, że kapitalizm nas wyzyskuje i wykorzystuje wszystkie swoje zasoby, aby odwrócić naszą uwagę od naszych potrzeb seksualnych. Jak możemy walczyć z tym kapitalistycznym mechanizmem?

A: To odwieczne pytanie. Pornografia pozwala nam uświadomić sobie nasze stłumione popędy seksualne w sposób, który uważam za zdrowy. Zachęca nas do rozpoznania tych popędów i oddania się im lub zaspokojenia, niemal terapeutycznie. Wokół pornografii i seksu rekreacyjnego narosło wiele wstydu. Krytycy twierdzą, że znieczula to ludzi na emocjonalne aspekty seksu . Nie zgadzam się z tym, przynajmniej jeśli chodzi o seks gejowski. Sam seks może być bardzo osobisty i intymny. Gejom łatwiej jest się zaszufladkować i powiedzieć: „Teraz będę uprawiać seks tylko dla przyjemności”. Od wielu lat chodzę do gejowskich saun. Właściwie, to właśnie tam poznałam mojego męża i jednego z moich najdłużej trwających partnerów.

P. W swojej książce twierdzisz, że pornografia może być sztuką. Czy naprawdę w to wierzysz?

A. Dla mnie każda pornografia jest sztuką, ponieważ stoi za nią twórczy wysiłek i kreatywni ludzie. Nawet jeśli nie ma artystycznego zamysłu, pornografia może być sztuką. Nie wliczając w to oświetleniowców, dźwiękowców, montażystów i wielu osób pracujących również w kinie mainstreamowym. Właściwie, początkowo twórcy filmów porno pracowali w kinie mainstreamowym. Pornografia może być dobrą lub złą sztuką, ale ostatecznie jest sztuką.

P. Teraz, dzięki nowym technologiom, każdy może zostać gwiazdą porno lub wyreżyserować film dla dorosłych. OnlyFans jest najlepszym przykładem .

A. Dzięki OnlyFans ludzie stają się bardzo kreatywni. Na tej platformie chodzi o budowanie własnej marki, osobowości i odbiorców – o stworzenie świata, który przyciąga obserwujących. Myślę, że to bardzo kreatywne i zdemokratyzowało pornografię. Wcześniej tylko osoby z aparatem i odpowiednim sprzętem mogły tworzyć pornografię. Teraz wystarczy telefon komórkowy.

P. Czy na OnlyFans jest więcej kreatywności niż w głównym nurcie branży porno?

A. Można tak powiedzieć. OnlyFans wyzwoliło wielu aktorów i aktorek. Teraz wielu z nich czuje, że mogą być sobą i nie muszą już płacić agencjom ani pośrednikom. Istnieje bardziej artystyczny, bardziej eksperymentalny ruch pornograficzny, bardziej demokratyczny pod względem typów pokazywanych ciał, gatunków i stylów. Dla mnie to wszystko legitymizuje ideę pornografii jako przedsięwzięcia twórczego.

P. Czy więcej kobiet zajmuje się reżyserią i produkcją?

A. Zdecydowanie. W latach 80. istniały tylko Candida Royalle i Annie Sprinkle, dwie pionierki porno. Teraz jest mnóstwo niezależnego kina porno tworzonego przez kobiety. Pracowałem cztery razy z firmą Eriki Lust . Erika mieszka w Barcelonie i prowadzi etyczną i feministyczną firmę porno, która kręci filmy z kobiecej perspektywy : kręcone przez kobiety, z udziałem kobiet i kwestionujące ich wizerunek.

P. Głównym argumentem przeciwników filmów dla dorosłych jest wykorzystywanie seksualne.

A. Zawsze twierdziłem, że w pornografii jest dużo wykorzystywania . Pornografia przyciąga osoby, które doświadczyły jakiejś traumy seksualnej w swoim życiu, a w głównym nurcie przemysłu jest wielu chętnych, by to wykorzystać. Obecnie jest ona bardziej regulowana pod względem zgody, monitorowania i badań przesiewowych w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową. Jednak nadużycia nadal się zdarzają, jak w każdej branży.

P. Mówisz, że my, geje, staliśmy się tak nudni jak heteroseksualiści. Czy społeczność stała się bardziej konserwatywna?

A. Moje najgorsze obawy się spełniły. Kiedy dystansujesz się od najbardziej radykalnych, najbardziej postępowych, najbardziej perwersyjnych i najbardziej politycznie wywrotowych osób w świecie gejów, zdradzasz korzenie ruchu, któremu przewodzą: kobiety transpłciowe, pracownicy zakładów skórzanych , fetyszyści i wszyscy ci, którzy kwestionują idee monogamii, małżeństwa itd. To był błąd, stać się tak konwencjonalnym i zadowolonym z siebie. Homofobia narasta, a my tracimy prawa z powodu wzrostu konserwatywnego, autorytarnego ruchu ogarniającego cały świat zachodni. Być może nadszedł czas, aby zapomniani radykałowie, którzy walczyli o nasze prawa, powrócili.

P. Krytycznie odnosi się Pan do bardzo nowego zjawiska: homoseksualistów, którzy chcą należeć do konserwatywnych instytucji, które ich odrzucają, i którzy przyjmują wartości rodzinne, takie jak małżeństwo i posiadanie dzieci.

A. Zgadza się. Ale zjawisko asymilacji nie jest nowe. Zawsze występowało. Spójrz na przypadek Roya Cohna. Był gejowskim prawnikiem, który został prawą ręką McCarthy'ego w prześladowaniu homoseksualistów i komunistów w rządzie Stanów Zjednoczonych . Cohn był także mentorem Donalda Trumpa. Wiele z polityk Trumpa pochodzi od Roya Cohna, otwarcie homoseksualnego mężczyzny i fetyszysty. Ruch wyzwolenia gejów z lat 70. był bardzo lewicowy, postępowy i powiązany z ruchami feministycznymi i czarnoskórymi. Wszystkie one walczyły z imperializmem, nierównościami ekonomicznymi i społecznymi. Teraz jesteśmy bardzo daleko od tego wszystkiego, tak daleko, że bycie gejem nie jest już nawet wiarygodnym wskaźnikiem progresywizmu. Spójrz na przykład Caitlyn Jenner . Jest największą obrończynią Trumpa i ruchu MAGA. Mimo wszystko są ludzie w społeczności trans, którzy bronią jej lub wspierają tylko dlatego, że jest trans. To ogromny błąd.

P: Kobiety były traktowane przedmiotowo przez wieki. Mam jednak wrażenie, że mężczyźni również są teraz traktowani przedmiotowo.

A. To trwa od lat 70., od drugiej fali feminizmu. Jest odcinek programu „The Mary Tyler Moore Show” , w którym Mary zaczyna spotykać się z bardzo przystojnym instruktorem narciarstwa, atrakcyjnym facetem, ale niezbyt inteligentnym. Wszyscy krytykują ją za to, że spała z tym mężczyzną. Potem mówi: „Mężczyźni robią to od wieków. Najwyższy czas, żebyśmy odwrócili sytuację i zrobili z nich przedmioty”.

P. Od lat mówimy też o usprawiedliwieniu ciał nienormatywnych , ale teraz ciała normatywne znów dominują w naszej kulturze. Co się dzieje?

A. Pięć lub siedem lat temu nastąpił moment, w którym naprawdę dostrzegliśmy różnicę na wybiegach i w kulturze. Przez chwilę naprawdę uświadomiliśmy sobie istnienie ciał nienormatywnych. Nawet Karl Lagerfeld uwzględniał ciała nienormatywne w swoich pokazach. Ale w obecnym klimacie politycznym i ideologicznym cofnęliśmy się, wracając do przeciwieństwa: do bezgranicznego gloryfikowania superszczupłych ludzi i gloryfikowania męskości. Mieliśmy kilka lat nadmiernej poprawności politycznej, a teraz mamy ruch w przeciwnym kierunku, gdzie ludzie ze świata mody mówią: „Będę robić, co chcę, do mojego kolejnego pokazu zatrudnię tylko szczupłe, białe modelki”. Lewica sama sobie strzeliła w stopę swoją nadmierną poprawnością polityczną. Może w przyszłości znajdziemy równowagę. Ale podejrzewam, że będzie tylko gorzej. Im bardziej autorytarna i faszystowska staje się Ameryka, tym więcej oporu i rewolucji zobaczymy. Następne cztery lub pięć lat będzie interesujących…